Artificial Intelligence သင္ပုန္းၾကီး

GTU online ၃ နွစ္ျပည့္အတြက္ အက္ဒမင္ တစ္ေယာက္ကုိ ဘေလာ့တစ္ပုဒ္ေရးရမယ္ဆုိေတာ့ ဘာေရးရင္ေကာင္းမလဲဆုိျပီးစဥ္းစားေတာ့ ေက်ာင္းသားတုန္းက သင္ခဲ့ဘူးေသာ AI (Artificial Intelligence) ကုိ သတိရမိပါတယ္…ကုိယ္နဲ ့ ဘာမွ မဆုိင္တဲ့ ဘာသာရပ္တစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ရတာ ကုိယ့္အတြက္ ပုိလြတ္လပ္တယ္ လို ့ခံစားမိလုိ ့ပါ..ျပီးေတာ့ ဒီဘာသာနဲ ပက္သက္ျပီး အေျပာအဆုိ အရမ္းနည္းၾကေတာ့ ဒီဘာသာရပ္ကုိ  ေရြးခ်ယ္မိပါတယ္..ေနာက္ျပီး အမွန္နဲ ့အမွားကုိ ရုတ္ခ်ည္းမခြဲတဲ ့ ျမန္မာဆန္တဲ့ အဲေလ အေရွ ့တုိင္းဆန္တဲ့ အေတြးအေခၚမ်ဳိး ပါတဲ့ အတြက္ပါ…ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္မွာ ေတြ ့ျပီး ဂ်ပန္မွာလာေအာင္ျမင္ေနတာေနမွာ…. အမွန္အမွားေရာေထြးေနတာကုိေတာ့ ….၀တ္မႈံေရႊရည္ေလသံနဲ ့ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ …ဘယ္လုိေျပာရမလဲ ….ေပါ့ေလ .. အဲဒါနဲ ့fuzzy အေၾကာင္းကုိ ေရးမယ္ဆုိျပီး လုပ္လုိက္တာ.. ဆင့္ ဟုိဟာ တြဲေလာင္း ခုိလုိက္မိရက္သား ျဖစ္ေနပါတယ္ ..ကုိင္ထားရင္းနဲ ့ၾကီးၾကီးလာ..လြတ္ခ်ျပန္ရင္လဲ ဆင္နင္းခံရဦးမယ္ …ဆုိေတာ့..လုပ္လက္စနဲ ့ လုပ္မယ္ဆုိျပီး.စာအုပ္အေဟာင္းေတြ ျပန္ျပီးေမႊပါေတာ့တယ္…အဲ့ဒီမွာ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဆရာဦးမ်ဳိးမင္းေအာင္က ညြန္လုိ ့ ၀ယ္ထားရတဲ့ ဆရာၾကီး ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္းေရးတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကုိ ေတြ ့ျပီး အဲဒီစာအုပ္ထဲက ဟာေတြ ယူျပီး ျဖီးခ်တာေကာင္းပါတယ္လုိ ့ စဥ္းစားလုိက္ပါတယ္( အက်ယ္ကုိ သိလုိေသာ ္ စာအုပ္၀ယ္ဖတ္ေပါ့ဗ်ာ) …ငယ္ငယ္ကတည္းက အလုပ္မျဖစ္တဲ့ ကိစၥမ်ားဆုိ သိပ္စိတ္၀င္စားတဲ့လူဆုိေတာ့ အဲသလုိ ေယာင္၀ါး၀ါး မင္းနားမလည္ ငါနားမလည္ ဒါဘာၾကီးလဲ ဆုိတဲ့ ဘာသာမ်ားဆုိ သိပ္သေဘာက်ပါတယ္…AI ျပဌာန္းစာအုပ္ကုိ ဖတ္ျဖစ္တဲ့အခါ စိတ္၀င္စားစရာ အေၾကာင္းအရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ေတြ ့မိပါတယ္…ဒါေပမယ့္ ကုိယ္နဲ ့မဆုိင္တဲ့ ကိစၥမုိ ့ သိပ္စိတ္မ၀င္စားခဲ့ပါဘူး…ေနာက္ပုိင္း မဟာသင္တန္းသား course work မွာ fuzzy, natural network ,AI စသည္ျဖင့္ တခ်ိန္လုံး သင္ရပါတယ္… ကၽႊန္ေတာ့္ အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့ Fuzzy , AI , Natural Network တုိ ့ဟာ ညီအကုိ ေတြလုိ ့ထင္ပါတယ္…တစ္ခုနဲ ့တစ္ခု ဆက္ႏြယ္ေပါင္းစည္း တည္ရွိေနတယ္လုိ ့ ခံစားမိပါတယ္…အခုေနာက္ပုိင္းမွာ fuzzy logic supported ပစၥည္းမ်ားဟာ ျမန္မာနုိင္ငံထဲမွာ ရနုိင္ေနပါျပီ…တရက္က ၂၆ လမ္းက အီလက္ထေရာနစ္ဆုိင္ တစ္ခုမွာ ေလွ်ာက္ၾကည့္မိရင္း fuzzy logic supported ဆုိတဲ ့ေရခဲသတၱာတစ္ခုကုိ ေတြ ့မိပါတယ္. .ေစ်းကလဲ အရမ္းၾကီးပါတယ္…ဒါေပမယ့္ ဆုိင္က ၀န္ထမ္းကုိ ေမးၾကည့္ေတာ့ ဒီပစၥည္းက အရမ္းေကာင္းတယ္ ဆုိတဲ့ စကားထက္ ပုိမရခဲ့ပါဘူး…ဆုိလုိခ်င္တာကေတာ့ နည္းပညာက ကၽႊန္ေတာ့္တုိ ့ နံေဘးကုိ ေရာက္ေနပါျပီ…စိတ္ပါ၀င္စားတဲ့ ပုဂၢဳိလ္မ်ား သတိထားမိေအာင္ တင္ျပျခင္းျဖစ္ပါတယ္ ..ဒီစာစုမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာေတာ့ AI ပါ ဒါေပမယ့္ fuzzy, Natural Network ဟာလဲ ပါသင့္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြပါ..ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ ဒီစာစုကုိ ေရးလုိက္ ျပန္ဖ်က္လိုက္လုပ္ေနတုန္း သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ကေန AI နဲ ့ပက္သက္တဲ့ doc တစ္ခု ေပးလာပါတယ္…မူရင္းပုိင္ရွင္ကေတာ့ ရုရွ မွာ ေက်ာင္းတတ္ေနတဲ ့ ျမန္မာေက်ာင္းသားပါ..သူ ့ဆီက စာတမ္းမ်ားဟာ ခုမွ စေလ့လာမယ့္ သူတစ္ေယာက္အတြက္ အေတာ္ေလး ျပည္စုံပါတယ္..သူ ့ကုိလဲ မျမင္ဘူးေပမယ့္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္. 

.ေနာက္တစ္ခု က ဒီစာစုကုိစုေဆာင္းတင္ျပရတာဟာပညာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ ့မဟုတ္ပဲ ယခုလက္ရွိ ပညာသင္ၾကားေနတဲ ့ေက်ာင္းသားေတြ ဖတ္ေစခ်င္လုိ ့ ညြန္တဲ့ သေဘာပါ…တတ္သိနားလည္တဲ့ သူမ်ားအေနျဖင့္ အေရးမွား စဥ္းစားတာမ်ား အမွားပါရင္တည့္ေပးၾကပါ….

ကၽႊန္ေတာ္ ေပါက္တတ္ကရ ေလွ်ာက္ေမးသမွ် စိတ္ပါလက္ပါ ျပန္ေျဖေပးခဲ့တဲ ့ ဦးမ်ဳိးမင္းေအာင္(YTU)၊ေဒါက္တာမုိးသူဇာထြန္း( Engineering Maths) ၊ ေဒၚမာလာေက်ာ္၊ ရုရွျပည္က AI ပညာေတာ္သင္အေၾကာင္းမ်ား အရိပ္အျမြတ္မွ် ေျပာျပေပးတဲ့ ကုိေစာဂ်ိမ္းျမင့္  ကုိေက်းဇူးတင္ပါတယ္….ဒီစာစုမွာ စုေဆာင္းတင္ျပတဲ့ေနရာမွာ လုိအပ္တာေတြ ရွိပါက ကၽႊန္ေတာ္ေမာင္ထန္းၾကီး အသုံးမက်လုိ ့ဟု မွတ္ယူပါ ခင္ဗ်ား…

As the Complexity of a system increase, our ability to make precise and yet significant about its behavior diminishes until a threshold is reached beyond which precision and significance ( or relevance ) become almost mutually exclusive character ……

(Lotfi Zadeh ,Professor of System Engineering , 1973)

Fuzzy အေၾကာင္း စာအုပ္အမ်ားၾကီး ရွိေပမယ့္ ကၽႊန္ေတာ္တုိ ့ GTU ေတြမွာ ျပဌာန္းတာကေတာ့ McGraw – Hill စာအုပ္တုိက္က ထုတ္ျပီး Professor Timothy J.Ross ေရးတဲ့ Fuzzy Logic with Engineering Application ဆုိတဲ့ စာအုပ္ပါ…၂၀၀၀ ခုနစ္ထုတ္စာအုပ္ပါ…အခုေတာ့ သင္ေသးလား မသိပါဘူး… Professor Timothy J.Ross ဟာ ျမဳိ ့ျပအင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ျဖစ္ျပီး နယူးမကၠစီကုိ တကၠသုိလ္မွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး သုေတသန ဌာနမွာ ဒါရုိက္တာ တစ္ေယာက္လုိ ့ဆုိပါတယ္..၀ါရွင္တန္နယ္လုံးဆုိင္ရာ တကၠသုိလ္က ဘြဲ ့ရခဲ့ျပီး မဟာဘြဲ ့ကုိ ရုိက္စ္တကၠသုိလ္နဲ ့ ပါရဂူဘြဲ ့ကုိ စတန္းဖုိ ့ဒ္ တကၠသုိလ္ တုိ ့က ရခဲ့ပါတယ္…fuzzy, Natural Network စသည္နဲ ့ပက္သက္တဲ့ အေတြ ့အၾကဳံမ်ားစြာရွိသူျဖစ္ျပီး အေမရိကန္ fuzzy logic ဆိုိင္ရာ အစည္းအရုံးနွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ fuzzy logic အစည္းအရုံးေတြမွာ အသင္း၀င္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္..အေမရိကန္ စစ္တပ္အတြက္ AI ဆုိင္ရာ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္မႈမွာ နွစ္အတန္ၾကာ အမႈထမ္းခဲ့သူ ျဖစ္ပါသတဲ့….အဲသလုိလူ တစ္ေယာက္ရဲ ့ စာအုပ္ကုိ သင္ယူခြင့္ရတဲ ့ က်ြန္ေတာ္တုိ ့ GTU ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ ဘာေျပာေကာင္းမလဲ……………….ဘာမွ ေျပာမေကာင္းပါဘူး….;P

Generations of Programming Languages ကုိေတာ႕ ကြန္ပ်ဴတာ စိတ္၀င္စားတဲ႕ သူ ကြန္ပ်ဴတာသမားေတြ အားလုံး သိၾကမွာပါ... လက္ရွိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ေရာက္ ေနတဲ႕ Generations က ေတာ႕ 5th Generation -Natural language ေပါ႕ဗ်ာ...AI ဟာ Computer Science ရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုျဖစ္ပါ..AI ဖန္တီးရန္အတြက္ Program ေရးသားရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္ေသာ Programmer ေတြ ၊ Hardware ဆုိင္ရာကၽြမ္းက်င္သူမ်ားႏွင္႕ သက္ဆုိင္ရာဘာသာရပ္ ကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္မ်ားေပါင္းစပ္၍ တည္ေဆာက္ယူ ရပါတယ္. AI ဟာ သိပံၸနည္းပညာ Field တစ္ခုျဖစ္ပါသည္..ဒီေနရာမွာ fuzzy ဟာ Rule Based ျဖစ္ျပီး Expert system ရဲ ့အသုံးခ်ခံ အရင္းအျမစ္ ျဖစ္ပါတယ္..Natural Network ကေတာ့ လူ ့ဦးေနွာက္မွာရွိတဲ ့ Naturon ေတြရဲ ့ စဥ္းစားတြက္ခ်က္ပုံကုိ အေျခခံတယ္လို ့ ဆုိပါတယ္..လူ ့ဦးေနွာက္မွာ naturon ေပါင္း 10^17 ရွိတယ္လုိ ့ဆုိပါတယ္..လူတစ္ေယာက္ စဥ္းစားတဲ့အခါ အားလုံးအလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္…AI system တစ္ခုကေတာ့  အဲသလုိ အလုပ္လုပ္နုိင္ဖုိ ့အင္မတန္ ၾကီးမားတဲ့ ဆူပါကြန္ျပဴတာမ်ား လုိအပ္ျဖစ္ပါတယ္..ခုလက္ရွိ အေနနဲ ့ေတာ့ အသက္ ၇ နစ္ အရြယ္ကေလး တစ္ေယာက္ စဥ္းစားနုိင္တဲ့ အဆင့္အထိ စမ္းသပ္ေအာင္ျမင္ထားတယ္လုိ ့ သိရပါတယ္.Sample AI တစ္ခု အလုပ္စတင္ လုပ္ကုိင္ဖုိ ့ doer ေပါင္းမ်ားစြာလုိအပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္…script ေတြ ေရးပါတယ္…သေဘာကေတာ့ ကၽႊန္ေတာ္တုိ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားတစ္ခုရုိက္ကူးျခင္းနဲ ့တူပါတယ္..ဇာတ္ညြန္းအရင္ေရးရပါတယ္…ေက်ာင္းတတ္ေနတုန္းေတာ့ အဲလုိ script မ်ဳိးကုိ အလြတ္က်တ္ျပီး အကုန္ခ်ေရးဘူးပါတယ္..ဒါကေတာ့ GTUမွာ fuzzy သင္ဘူးတဲ ့ေက်ာင္းသားတိုိင္းသိၾကမွာပါ….လူတစ္ေယာက္ ေစ်း၀ယ္ထြက္တဲ့ သင္ခန္းစာေလ… ထားပါ…AI အေၾကာင္း ဆက္ေျပာတာေပါ့…

 AI ကုိ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အဓိကအစိတ္အပုိင္းမ်ားအျဖစ္ထပ္မံခြဲၿခားႏုိင္ပါသည္...

(က) Expert System ၊ ဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူ Expert မ်ား၏ အေတြးအေခၚ အေတြ႕အၾကဳံ ဗဟုသုတမ်ားကုိ Computer ပညာရွင္မ်ား၏ အကူအညီျဖင္႕ Program မ်ားေရးသားၿခင္းႏွင္႕ Hardwear ဆုိင္ရာနည္းပညာမ်ားေပါင္းစပ္ရန္ တည္ေဆာက္ထားခ်င္းျဖစ္ပါသည္..ဤ Expert မ်ား၏ ေနရာတြင္ အစားထုိးရန္မဟုတ္ပါ...Expert မ်ား၏ အေတြ႕အၾကဳံ ဗဟုသုတမ်ားကုိ လူ႕ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ က်ယ္ျပန္႕စြာ အသုံးခ် ႏုိင္ရန္ ျဖစ္ပါသည္...

(ခ) Natural Language Processing (NLP) Computer အသုံးျပဳသူမ်ား၏ တတ္ကၽြမ္းနားလည္ေသာ ဘာသာစကားျဖင္႕ Keyboard မွ အမိန္႕ေပး ၍ Computer အား ခုိင္းေစခ်င္း Computer ႏွင္႕ အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ၿခင္းကုိ စြမ္းေဆာင္ ႏုိင္သည္႔ နည္းပညာျဖစ္ပါသည္၊ ၎နည္းပညာကုိ နယ္ပယ္(၂) ခု အျဖစ္ ခြဲၿခားႏုိင္ပါတယ္....

(၁) Natural Language Understanding

(၂) Natural Language Generation

(ဂ) Speed (voice) Understanding (SU) ။ Computer အား အသံျဖင္႕ အမိန္႕ ေပးလုပ္ေဆာင္ေစၿခင္း -အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္ၿခင္း နည္းပညာျဖစ္ပါသည္၊

(ဃ) Robotic and Sensory System ၊ အာရုံခံမူ နည္းပညာ ႏွင္႔ စက္ရုပ္နည္းပညာမ်ားကုိ ေပါင္းစပ္အသုံးျပဳသည္႕ နည္းပညာ ျဖစ္ပါသည္-

(၁) Robotic System ။ စက္ရုပ္တြင္ Electrical ႏွင္႔ Electronic ဆုိင္ရာပစၶည္းမ်ား Mechanical ဆုိင္ရာပစၶည္းမ်ား ေပါင္းစပ္ ပါ၀င္တည္ေဆာက္ထားေသာ Electro Mechanical Device ျဖစ္ပါသည္၊ ၎ Robot အား Program မ်ားထည္႕တြင္း၍ သတ္မွတ္ထားသည္႕ ေဘာင္အတြင္း ၌ အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါသည္...

(၂) Sensory System ။ အျမင္ကုိ အာရုံခံၿခင္း ၊ ၾကားခံနယ္၏ ေျပာင္းလဲမူကုိ အာရုံခံၿခင္း အသံကုိ အာရုံခံ ၿခင္း စသည္႕ စနစ္မ်ား အျဖစ္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပါတယ္..Intelligence Robot မ်ားသည္ ပတ္၀န္းက်င္ အေၿခအေနမ်ားအား အာရုံခံ၍ သူ႕ အလုိအေလ်ာက္လုပ္ေဆာင္ၿခင္းျဖင္႕ Information ဆုိင္ရာ အေျဖကုိ ရရွိေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္း ရွိပါတယ္...အဲဒီ အခ်က္ကေတာ႕ Automatic Machine ေတြနဲ႕ ကြဲျပားၿခားနားခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။။။

(၃) Computer Vision and Scene Recognition ။ Machine Sensor တစ္ခု မွ ရရွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ Digitized လုပ္ထားၿခင္းျဖစ္သည္။ အျမင္ဆုိင္ရာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကုိ Computer တြင္ထည္႕ သြင္းထားေသာ ဗဟုသုတအေၿခခံ သည္႕ Program မ်ား (KnowLedge Base)ၿဖင္႕ ေပါင္းစပ္ထားသည္႕ နည္းပညာပင္ျဖစ္သည္။ ၎မွ ရရွိေသာ Result သည္ စက္ရုပ္မွ အစ စက္မူဆုိင္ရာလူပ္ရွားမူမ်ား Quality Control ဆိုင္ရာမ်ားအထိ ထိန္းခ်ဳပ္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္သည္၊

(၄) Intelligence Computer Aided Instruction (ICAI)၊ လူမ်ားကုိ နည္းပညာတစ္ခု ႏွင္႕ ပတ္သက္၍ နည္းျပဆရာ တစ္ေယာက္လုိ သင္ျပႏုိင္သည္႕ နည္းပညာျဖစ္သည္ ၊ ယခု ICAI Program မ်ားမွာ အသုံးျပဳသူႏွင္႔ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေၿဖၾကားႏုိင္သည္႕ အဆင္႕သုိ႕ ေရာက္ရွိေနၿခင္းမွာ AI ဆုိင္ရာနည္းပညာမ်ား( ဥပမာ -Natural Language Interface ) ႏွင္႔ ဗဟုသုတ ဆုိင္ရာ အေၿခခံ (Knowledge Base) ေပါင္းစပ္၍ တည္ေဆာက္ထားၿခင္းေၾကာင္႕ ျဖစ္ပါသည္...

ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမေတြ အားလုံး သိျပီးသားဆုိရင္လဲ မသိေသးေသာသူ၊ စိတ္၀င္စားသူ ေတြကုိ ဗဟုသုတ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းေပါ႕ဗ်ာ....ၾကဳံတုန္းကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေလာက္ လက္ေဆာင္ေပးခ်င္ပါတယ္….အခ်စ္ကဗ်ာေတာ့ ဟုတ္ပါဘူး….:P

J.V.Cunningham(1971)ဆုိတဲ့အႏွီပုဂၢဳိလ္ေက်ာ္ၾကီးေရးတဲ့ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ပါ..ယုံမွားသံသယျဖစ္စရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥရပ္မ်ားကုိ စဥ္းစားတဲ့အခ်ိန္ ယုံမွားသံသယမ်ားကုိ ေလ်ာ့နည္းေစျပီး စဥ္းစားေစဖုိ ့လုိ ့  အဆုိရွိသဗ်..

ကဗ်ာေခါင္းစဥ္ကေတာ့ “Meditation On Statistical Method “လုိ ့ေပးထားပါတယ္..

ဒီေနရာမွာ Fuzzy Logic Set မ်ားအတြက္ အဓိပၸာယ္ ေဖာ္ထုတ္စဥ္းစားဖုိ ့လုိ ့ ဆုိပါတယ္…

Palto despair!

We prove by norms

How numbers bear

Empire Forms,

How random wrongs

Will average right

If time be long

And error Slight:

But in our hearts

Hyberbole

Curves and departs

To infinity.

Error is boundless

Nor hope nor doubt,

Thought both be groundless

Will average Out……

ေလးစားမႈျဖင့္

ေမာင္ထန္းၾကီး